Ávjovárri – eatnamat, johtimat ja ođđa hálddahuslaš rájit
DOI:
https://doi.org/10.7557/sda.8025Čoavddasánit:
Ávjovárri, márkan, siiddastallan, eatnamat, bivduČoahkkáigeasut
Ávjovárri lea várenamma. Namman lea viidábut dovddus boares čálalaš gálduid bokte, nugo vearrogeassilisttuid ja diggeprotokollaid bokte. Lea maid čilgejuvvon leamaš bivdosiidan, sullasažžan go ledje nuortalaččaid siiddat. Dán čállosis leat eará čálalaš gáldut váldon atnui ovdanbuktit Ávjovári johttisámi duovddan. Guovddážis dás leat rádjekommiseara Schnitlera 1740-jagiid sámi vihtanat ja sin čilgehusat. Ávjovárri dađistaga jávká hálddahuslaš ovttadahkan ja dan sadjái bohtet ođđa hálddahus- ja eananjuogut. Bistevaččat áiggiid čađa dattege leat johtáladdan- ja siiddastallanminstarat boazoealuiguin, maid sámi vihtanat leat čilgen. Dáid vihtaniid čilgehusat doibmet veahkkin buorebut oaidnit dáid bistevaš minstariid, nugo boazoealu ja das maiddái bivddu vuhtiiváldámušaid, ja buktit ovdan johttisámi siskkáldas geahčastagaid eatnamiid bagadallamii.
Referánssat
Bull, Kirsti Strøm & Oskal, Nils & Sara, Mikkel Nils 2001: Reindriften i Finnmark. Rettshistorie 1852–1960. Oslo: Cappelen akademisk forlag.
Bull, Kirsti Strøm 2005: Reinbyer i Finnmark på begynnelsen av 1900-tallet. Dokumenter fra Riksarkivet. Rapport. Guovdageaidnu: Sámi Instituhtta.
Hansen, Lars Ivar & Olsen, Bjørnar 2004: Samenes historie fram til 1750. Oslo: Cappelen akademisk forlag.
Hætta, Johan Ingvald & Sara, Ole K. & Rushfeldt, Ivar 1994: Reindriften i Finnmark. Lovgivning og distriktsinndeling. Forslag til ny distriktsinndeling. Alta: Reindriftsadministrasjonen.
Hågvar, Geir 2006: Den samiske rettsdannelse i indre Finnmark. Om nordsamenes rettsorden, grunnlovsvernet og selvbestemmelsen. Dieđut 2/2006. Guovdageaidnu: Sámi Instituhtta.
Jacobsen, Ragnvald 1989: Kvalsund i Finnmark. Bygdebok om Kvalsunds folk og forhold. Kvalsund: Kvalsund kommune.
Jebens, Otto 1999: Om eiendomsretten til grunnen i Indre Finnmark 1660–1746. Oslo: Cappelen akademisk forlag.
Keskitalo, Alf Isak 1998: Guovdageainnu suohkangirji – Kautokeino sognebok. Guovdageaidnu: Guovdageainnu suohkan – Kautokeino kommune.
Kuoljok, Kerstin Eidlitz 2011: Den samiske sitan och vinterbyarna. En utmaning. Uppsala: Institutionen för kulturantropologi och etnologi, Uppsala Universitet.
Larsen, Dag A. & Rauø, Kåre 1999: Jorde och uppbördsbok for Torneå Lappmark 1716–1752. Volum 2 av Jorde och uppbördsbok for Torneå Lappmark: Kautokeino, Aviovara, Teno, Utsjok byer. Lenvik: Lenvik bygdemuseum.
Leem, Knud 1768: Lexicon Lapponicum bipartitum, Lapponico-Danico-Latinum & Danico-Latino-Lapponicum, cum Indice latino. Pars Prima Lapponico-DanicoLatina. Cura & Studio Canuti Leemii Professoris Lingv. Lapp. Nidrosiæ: Impensis Seminarii Lapponici Fridericiani.
Nielsen, Jens Petter 1990: Altas historie. Bind I. De glemte århundrene 1520–1826. Alta: Alta kommune.
Nissen, Kristian & Kvamen, Ingolf 1962: Major Peter Schnitlers grenseeksaminasjons-protokoller 1742–1745. Bind I. Oslo: Kjeldeskriftfondet.
Pedersen, Steinar 1994: Del II. Bruken av land og vann i Finnmark inntil første verdenskrig. – NOU 1994:21: Bruk av land og vann i Finnmark i historisk Ávjovárri perspektiv. Bakgrunnsmateriale for Samerettsutvalget. Oslo: Justis- og politidepartementet. 13–128.
Qvigstad, Just & Wiklund, Karl Bernhard 1909: Dokumenter angaaende flytlapperne m.m. Samlede efter renbeitekommissionens opdrag. Kristiania: Renbeitekommissionen.
Qvigstad, Just 1938: De lappiske stedsnavn i Finnmark og Nordland fylker. Oslo: Aschehoug.
Sara, Mikkel Nils 2006: Guovdageainnu boazodoalu siiddastallan áiggiid čađa. SA-raporta/SH-rapport 1/2006. Guovdageaidnu: Sámi allaskuvla.
Sara, Mikkel Nils 2011: Land Usage and Siida Autonomy. – Arctic Review on Law and Politics 2 (2): 138–158. <https://arcticreview.no/index.php/arctic/article/view/25> (12.12.2019).
Sara, Mikkel Nils 2013: Siida ja siiddastallan. Being siida- on the relationship between siida tradition and continuation of the siida system. A dissertation for the degree of Philosophiae Doctor. Tromsø: UiT The Arctic University of Norway.
Smith, Peter Lorenz 1938: Kautokeino og Kautokeinolappene. En historisk og ergologisk regionalstudie. Instituttet for sammenlignende kulturforskning. Serie B: Skrifter XXXIV. Oslo: Aschehoug.
Solbakk, Aage 2000: Ávjovári – Kárášjoga historjá I 1553–1900. Kárášjohka: Davvi Girji & Kárášjoga gielda – Karasjok kommune.
Solbakk, Aage 2007: Sápmi/Sameland. Samenes historie fram til 1751. Karasjok: Davvi Girji.
Solem, Erik 1970 (1933): Lappiske rettsstudier. Oslo: Universitetsforlaget.
Storli, Inger 1997: Goddebivddus boazodollui – boazodoalu boarráseamos historjá. – Ole K. Sara & Inger Storli (doaimm.), Boazodoallu ovdal ja dál. Oslo: Landbruksforlaget. 7–25.
Tanner, Väinö 1929: Antropogeografiske studier inom Petsamo-området. I. SkoltLapparna. Fennia 49:4. Helsingfors: Societas geographica Fenniae.
Tegengren, Helmer 1952: En utdöd lappkultur i Kemi Lappmark. Studier i Nordfinlands kolonisationshistoria. Åbo: Åbo akademi.
Vorren, Ørnulv 1978a: Siida-områder på «Sør Fieldit» under veidekulturens siste fase. – Kultur på karrig jord. Festskrift til Asbjørn Nesheim. Oslo: Norsk Folkemuseum. 259–274.
Vorren, Ørnulv 1978b: Bosetning og ressursutnytting under veidekulturen og dens differensiering. – NOU 1978:18A: Finnmarksvidda, Natur-Kultur. Tromsø: Universitetsforlaget. 145–162.
Vorren, Ørnulv 1989: Veidekulturens arealfordeling, siidagrenser og ressursutnytting i Samelands nordøstlige strøk. – Bjørn Aarseth (doaimm.), Grenser i Sameland. Oslo: Norsk Folkemuseum. 12–42
Downloads
Almmuhuvvon
Almmuhus
Juogus
Liseansa
Copyright (c) 2020 Mikkel Nils Sara
