Muohtadoahpagiid praktihkalaš geavahus boazobarggus

Authors

DOI:

https://doi.org/10.7557/sda.7957

Čoavddasánit:

muohta, muohtadoahpagat, boazodoallu, guođohanbeaivegirji, guođoheapmi

Čoahkkáigeasut

Boazodollui lea muohta dehálaš máŋgga áššis, nugo riibadit biepmu, vuohttit, vánddardit ja das movt boazu beassá guohtut. Muohttagis lea kompleaksa struktuvra, mii ovttat ládje rievdá ja gáibida ahte boazovázzit dovdet strategiijaid heivehit guođoheami rievdadeaddji dálke- ja muohtadiliide. Dát artihkal gieđahallá jearaldaga movt boazosápmelaččat geavahit muohtadoahpagiid praktihkalaš boazobarggus. Dán dutkamis letne geavahan gielalaš ja fágaidrasttideaddji lahkonanvugiid. Guovddáš reaidun lea adnon guođohanbeaivegirji, maid vihtta siidda geavahedje gozihit iežaset beaivválaš guohtundili. Beaivegirjjit addet dutkamii dárkilis ja čiekŋalis dieđuid sámegiela muohtadoahpagiid geavaheamis boazobarggus. Viiddes dutkanmateriála vuođul sáhttá oaidnit movt boazovázzit guođohettiin geavahit muohtadoahpagiid, movt árvvoštallet muohtadiliid bohcco ja eatnamiid ektui, ja movt sii iešguđet diliin čovdet guođoheami dáid ektui. Vaikko buot siiddat gullet seammá boazodoalloguvlui, de čájehuvvo ahte muohtadoahpagiid geavaheapmi čatnasa guovllu eananšlájaide ja dasa goas guođohit iešguđetge eatnamiid. Dutkanmateriála maiddái čájeha ahte muohtadoahpagiid geavaheapmi vuolgá das makkár dálki, biegga ja temperatuvra lea.

Referánssat

Armstrong, Richard L. & Brun, Eric 2008: Snow and climate: physical processes, surface energy exchange and modeling. Cambridge: Cambridge University Press.

Benestad, Rasmus 2011: A new global set of downscaled temperature scenarios. – Journal of Climate <https://doi.org/10.1175/2010JCLI3687.1>

Berkes, Fikret 2012: Sacred ecology. Third edition. New York: Routledge.

Berkes, Fikret & Berkes, Mina Kislalioglu 2009: Ecological complexity, fuzzy logic,

and holism in indigenous knowledge. – Futures 41 (1): 6–12. <https://doi.org/10.1016/j.futures.2008.07.003>

Berkes, Fikret & Turner, Nancy J. 2006: Knowledge, learning and the evolution of conservation practice for social-ecological system resilience. – Human Ecology 34 (4): 479–494.

Brattlien, Kjetil 2017: Den lille snøskredboka. Alt du trenger å vite om snøskred på en enkel måte. 5. utgave. Oslo: Fri flyt.

Dalen, Monica 2004: Intervju som forskningsmetode – en kvalitativ tilnærming. Oslo: Universitetsforlaget.

Eira, Inger Marie Gaup 2012: Muohttaga jávohis giella. Sámi árbevirolaš máhttu muohttaga birra dálkkádatrievdanáiggis. The Silent Language of Snow. Sámi traditional knowledge of snow in times of climate change. A dissertation for the degree of Philosophiae Doctor. Tromsø: Universitetet i Tromsø.

Eira, Inger Marie Gaup & Jaedicke, Christian & Magga, Ole Henrik & Maynard, Nancy G. & Vikhamar-Schuler, Dagrun & Mathiesen, Svein D. 2013: Traditional Sámi snow terminology and physical snow classification: two ways of knowing. – Cold Regions Science and Technology 85: 117–130.

Eira, Inger Marie Gaup & Magga, Ole Henrik & Eira, Nils Isak 2010: Muohtatearpmaid sisdoallu ja geavahus. – Sámi dieđalaš áigečála 2/2010: 3–24.

Eira, Inger Marie G. & Oskal, Anders & Hanssen-Bauer, Inger & Mathiesen, Svein D. 2018: Snow cover and the loss of traditional indigenous knowledge. – Nature Climate Change 8 (11): 928–931.

Eira, Nils Isak 1984: Boazobargi giella. Dieđut 1/1984. Guovdageaidnu: Sámi Instituhtta.

Eira, Nils Isak 2011: Bohccuid luhtte: gulahallat ja ollášuhttit siidadoalu. Guovdageaidnu: DAT.

Fierz, Charles & Armstrong, Richard L. & Durand, Yves & Etchevers, Pierre & Greene, Ethan & McClung, David M. & Nishimura, Kouichi & Satyawali, Inger Marie Gaup Eira – Svein D. Mathiesen Pramod K. & Sokratov, Sergey A. 2009: The international classification for

seasonal snow on the ground. Paris: UNESCO/IHP.

Halfpenny, James C. & Ozanne, Roy Douglas 1989: Winter. An ecological handbook. Boulder, Colorado: Johnson Books.

Hanssen-Bauer, Inger & Benestad, Rasmus & Lutz, Julia & Vikhamar-Schuler, Dagrun & Svyashchennikov, Pavel & Førland, Eirik J. [boahtime 2021]: Comparative analyses of local historical and future climate conditions important for reindeer herding in Finnmark Norway and the Yamal Nenets Autonomous Okrug, Russia. – Svein Disch Mathiesen & Inger Marie Gaup Eira &

Anders Oskal & Mikhail Pogodaev (doaimm.), Adaptation and resilience to changing Arctic. Taking knowledge to action in reindeer husbandry. Springer Arctic Series.

Joks, Solveig 2001: Boazosámi nissonolbmot. Guovddážis báike- ja siidadoalus muhto vajálduvvon almmolaččat. Guovdageaidnu: Sámi Instituhtta.

LaChapelle, Edward R. 1969: Field guide to snow crystals. Seattle: University of Washington Press.

Laurén, Christer & Myking, Johan & Picht, Heribert & Nuopponen, Anita & Puuronen, Nina 1997: Terminologi som vetenskapsgren. Lund: Studentlitteratur.

Magga, Ole Henrik 2006: Diversity in Saami terminology for reindeer, snow and ice. – International Social Science Journal 58 (187): 25–34. <https://doi.org/10.1111/j.1468-2451.2006.00594.x>

Magga, Ole Henrik & Oskal, Nils & Sara, Mikkel Nils 2002: Dyrevelferd i samisk kultur. [Kautokeino:] Samisk høgskole.

Malinowski, Bronislaw 1989: A diary in the strict sense of the term. Stanford: Stanford University Press.

Myking, Johan & Sæbøe, Randi & Toft, Bertha 1996: Terminologi – system og kontekst. Nordisk minisymposium 1996. Oslo: Noregs forskingsråd.

Nielsen, Konrad 1979 (1926–1929): Lærebok i lappisk (samisk). Utarbeidet på grunnlag av dialektene i Polmak, Karasjok og Kautokeino. Grammatikk, tekster og glossar. Oslo: Universitetsforlaget.

Nuopponen, Anita 1997: Begreppsrelationer och begreppssystem. – Christer Laurén & Johan Myking & Heribert Picht & Anita Nuopponen & Nina Puuronen (doaimm.), Terminologi som vetenskapsgren. Lund: Studentlitteratur. 142–160.

Oskal, Anders & Turi, Johan Mathis & Mathiesen, Svein D. & Burgess, Philip 2009: EALÁT. Reindeer herders’ voice: reindeer herding, traditional knowledge and adaptation to climate change and loss of grazing land [no. 2.2009]. Kautokeino: International Centre for Reindeer Husbandry.

Palmer, Gary B. 1996: Toward a theory of cultural linguistics. Austin: University of Texas Press.

Rey, Alain 1995: Essays on terminology. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

Riedlinger, Dyanna & Berkes, Fikret 2001: Contributions of traditional knowledge to understanding climate change in the Canadian Arctic. – Polar Record 37: 315–328.

Riseth, Jan Åge & Tømmervik, Hans & Helander-Renvall, Elina & Labba, Niklas & Johansson, Cecilia & Malnes, Eirik & Bjerke, Jarle W. & Jonsson, Christer & Pohjola, Veijo & Sarri, Lars-Erik 2011: Sámi traditional ecological knowledge as a guide to science: snow, ice and reindeer pasture facing climate change. – Polar Record 47: 202–217.

Sara, Mikkel Nils 1990: Badjeealáhusláhki ja boazodoallopolitihkka. Dieđut 2/1990. Kautokeino: Sámi Instituhtta.

Sara, Mikkel Nils 2001: Boazu lea biekka buorri. Guovdageainnu guovllu boazodoallovuogit. Kárášjohka: Davvi Girji.

Tavakoli, Hossein 2012: A dictionary of research methodology and statistics in applied linguistics. Tehran: Rahnama Press.

Temmerman, Rita 2000: Towards new ways of terminology description: The sociocognitive approach. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

Turi, Ole-Anders 2017: Reintallstilpasningen i Vest-Finnmark. En unødvendig lang prosess? Masteroppgave i Statsvitenskap. [Tromsø:] UiT Norges arktiske universitet.

Vikhamar-Schuler, Dagrun & Hanssen-Bauer, Inger & Førland, Eirik 2010: Longterm climate trends of Finnmarksvidda, Northern-Norway. Report no. 6/2010. Oslo: Norwegian Meteorological Institute.

Wittgenstein, Ludwig 1993: Filosofiske undersøkelser. Oslo: Pax forlag.

Wittgenstein, Ludwig 1997: Filosofiske undersøkelser. Oslo: Pax forlag.

Yarnell, Patrick & Gayton, Donald V. 2003: Community-based ecosystem monitoring in British Columbia. A survey and recommendations for extension. Kamloops, BC: FORREX.

Zimmerman, Don H. & Wieder, D. Lawrence 1977: The diary: diary-interview method. – Urban life 5 (4): 479–498.

Downloads

Almmuhuvvon

2021-12-27

Almmuhus

Juogus

Artihkkalat